مفهوم و ویژگی‌های اختراع
مطابق با ماده ۱ قانون حمایت صنعتی مصوب ۱۴۰۳، اختراع دستاورد فکر فرد یا افرادی است که در قالب یک فرآورده یا فرایند، مشکلی را در یک صنعت حل مینمایند؛ در واقع اختراع راه حل پاسخ به یک مشکل در صنعت است. منظور از صنعت، صنعت به مفهوم عام بوده و شامل صنایع دستی، کشاورزی، ماهیگیری و خدمات نیز می‌شود؛ بنابراین، اگر شخصی برای مشکلی که در صنعت ماهیگیری وجود دارد، راه حلی ارائه دهد که ویژگی‌های اختراع را داشته باشد، قابل ثبت است. همانطور که ذکر گردید، اختراع می تواند به صورت فرآورده (مثل یک دستگاه صنعتی پمپ آب) یا فرایند (فرمول دارویی خاص) باشد.
پس از اینکه اختراع به ثبت رسید، به شخص متقاضی گواهینامه اختراع إعطاء می‌گردد؛ این گواهینامه، سندی است که مرجع ثبت مالکیت صنعتی برای اختراع صادر می‌کند و نشان دهنده حقوق انحصاریِ دارنده آن است.
برای اینکه اختراع قابل ثبت باشد، بایستی همه شرایط زیر را داشته باشد:
- جدید بودن:بدین معنا که اختراع در آن صنعت مذکور، قبلاً وجود نداشته باشد و جدید به حساب آید. در واقع اگر اختراعی که متقاضی قصد ثبت آن را دارد، قبل از تاریخ تقاضای ثبت، در هر نقطه از جهان از طریق انتشار شفاهی، کتبی، استفاده عملی یا از هر طریق دیگر برای عموم مردم، افشاء شده باشد، دیگر جدید محسوب نشده و قابل ثبت نیست.
- دارا بودن گام ابتکاری:بدین معنا که اختراع برای شخصی که در آن فن یا صنعت مهارت متوسطی دارد، بدیهی و آشکار نباشد بلکه حاوی ابتکار باشد.
- دارا بودن کاربرد صنعتی:اختراع باید در صنعت، قابل ساخت یا استفاده باشد.
مواردی که به عنوان اختراع قابل ثبت نیستند
۱- کشفیات، نظریه‌های علمی، روش‌های ریاضی و آثار هنری
۲- کاربرد جدید از فراورده‌ها یا فرایندهای شناخته‌شده
۳- طرح‌ها، قواعد و روش‌های انجام فعالیتهای ذهنی و فعالیتهای اجتماعی، کسب و کار و بازی‌ها
۴- روش‌های پیشگیری، تشخیص، جراحی و درمانِ بیماری‌‌های انسان و حیوان
۵- گیاهان و جانوران همانگونه که در طبیعت وجود دارند، منابع ژنتیک و فرآیندهای بیولوژیک
۶- اختراعی که بهره‌برداری از آن، خلاف موازین شرعی، نظم عمومی و یا اخلاق حسنه است.
۷- اختراعی که بهره‌برداری از آن با حفظ حیات یا سلامت انسان مغایرت دارد یا موجب آسیب جدی به محیط زیست یا کاهش تنوع زیستی می‌گردد.
حق تقاضای ثبت اختراع
اشخاص زیر می‌توانند به سامانه مرکز مالکیت معنوی مراجعه کرده و تقاضای ثبت اختراع نمایند:
۱- مخترع (شخص پدیدآورنده اختراع) یا نماینده قانونی او
۲- شخصی که اختراع به سفارش او حاصل شده است یا نماینده وی
مراحل و مدارک لازم برای ثبت اختراع
گام اول:
اولین اقدام برای ثبت اختراع، ثبت اظهارنامه و مشخص کردن مالک و مخترع مورد نظر می‌باشد. در برخی موارد مخترع و مالک اختراع هر دو، یک نفرند و در برخی موارد ممکن است این دو نفر، دو شخص مجزا باشد. مالک یک اختراع می‌تواند یک شخص حقوقی یا حقیقی باشد اما مخترع، لزوما یک شخص حقیقی است.
در این راستا، مدارک هویتی مالک و مخترع از قرار ذیل می‌باشد:
- مدارک هویتی مالک
اشخاص حقیقی: کپی شناسنامه و کارت ملی
اشخاص حقوقی: کپی شناسنامه و کارت ملی صاحبین امضاء شخص حقوقی، کپی روزنامه رسمی تأسیس شرکت، کپی روزنامه رسمی آخرین تغییرات
- مدارک هویتی مخترع
کپی شناسنامه و کارت ملی
همچنین لازم به ذکر است که در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی (به طور مثال وکیل) صورت می‌گیرد، مدارک مربوط به نمایندگی نیز بایستی بارگذاری شود.
گام دوم:
در این مرحله، متقاضی اقدام به پر کردن مشخصات فنی اختراع خود، در فرم‌های مخصوصی که توسط اداره مالکیت معنوی تهیه شده است، می‌نماید. مواردی که بایستی در این مرحله تکمیل و سپس بارگذاری شوند، عبارتند از:
- توصیف اختراع: مخترع باید جزئیات اختراع و نحوه عملکرد آن را به صورت کامل توصیف نماید. این جزئیات باید به قدری دقیق باشند که فردی با مهارت‌های عادی فنی در همان حوزه، بتواند اختراع را بازسازی کند.
- ادعا یا ادعاهای اختراع: ادعاي اختراع باید عناصر و ویژگی‌هایی از اختراع را که حمایت از آن درخواست شده است، درچهارچوب مشخصه‌هاي فنی تعیین کند. هر اختراع می‌تواند یک یا چند ادعا داشته باشد. توجه به این نکته ضروری است که این ادعا یا ادعاها، حدود حمایتی از اختراع را مشخص مینمایند؛ در واقع مخترع در حدود ادعاهایی که نوشته‌است، از حمایت های قانون برخوردار خواهد شد.
- خلاصه ای از توصیف اختراع
- نقشه یا نقشه ها: در صورتی که برای فهم و درک بهتر اختراع، نقشه و نمودارهایی لازم باشد، این موارد نیز بایستی ضمیمه گردند.
گام سوم:
پس از بارگذاری مدارک مذکور و وارد کردن اطلاعات مربوطه، پرونده وارد کارتابل کارشناسان اداره مالکیت معنوی می‌شود و تمامی مدارک، مورد بررسی کارشناسان ثبت اختراع قرار می‌گیرد. در صورتی که کارشناسان، ایرادی وارد نمایند و یا اختراع را فاقد اوصاف لازم بدانند، طی ابلاغیه‌ای این موضوع را به متقاضی اعلام مینمایند؛ در اینصورت متقاضی باید ظرف مهلت مقرر، نسبت به رفع آن اقدام نماید. در صورتی که کارشناسان، اختراع را واجد شرایط لازم بدانند، آن را به ثبت می‌رسانند.
گام نهایی:
در این مرحله اختراع مورد تقاضا ثبت و از تاریخ تسلیم اظهارنامه، گواهینامه اختراع با اعتبار ۲۰ ساله به متقاضی ارائه می‌گردد. پس از انقضای مدت ۲۰ سال، اختراع متعلق به عموم جامعه خواهد بود و ایشان می‌توانند از آن اختراع استفاده نمایند.
ارسال یک دیدگاه